โยคะ (Yoga) คืออะไร?
ประวัติโยคะ วิธีการฝึกโยคะ
สูตรการฝึกโยคะ

โยคะ (Yoga) ถือกำเนิดในประเทศอินเดียเมื่อหลายพันปีที่แล้ว (2000 ปีก่อนคริสต์ศักราช) โยคะ เป็นการรวมกาย จิต และวิญญาณ ให้เป็นหนึ่งเดียว การฝึกโยคะเป็นกระบวนการสำหรับฝึกกาย ฝึกการหายใจ และฝึกจิตให้มีความจดจ่อกับเรื่องลมหายใจเข้าออก อันจะนำไปสู่การมีสมาธิที่ดีขึ้น การฝึกโยคะมี 4 ประเภท คือ กรรมโยคะ ภักติโยคะ ญาณโยคะ ราชโยคะ และโยคะดั้งเดิมมีสูตรของการฝึกโยคะ 8 ประการ ...

ประวัติของโยคะ (Yoga)

โยคะ (Yoga) ถือกำเนิดในประเทศอินเดียเมื่อหลายพันปีที่แล้ว โดยในสมัยโบราณนั้นมนุษย์ได้ค้นคว้าเป็นครั้งแรกเกี่ยวกับความเข้าใจในความเป็นอยู่ของตนเอง อดีตมีการจารึกถ้อยคำด้วยตัวอักษรความรู้ที่สำคัญๆ ทั้งหมด ถูกส่งผ่านคนรุ่นหนึ่งไปยังอีกรุ่นหนึ่ง ในรูปแบบของนิทาน ด้วยวิธีการเช่นนี้ ความรู้ต่างๆ จึงได้สะสมขึ้นและวัฒนธรรมต่างๆ ได้พัฒนาขึ้นมา และนี่คือวิธีการที่การฝึกโยคะ ได้ถูกถ่ายทอดมาถึงปัจจุบันในหุบเขาแห่งอินดัส วอลเลย์ นักโบราณคดีได้ค้นพบไม้แกะสลักและศิลปะรูปปั้น ที่แสดงถึงการฝึกโยคะ ศิลปะเหล่านี้ถูกสร้างขึ้นโดยประชาคมที่มีความเจริญเป็นอย่างสูง ซึ่งเจริญอยู่ในพื้นที่แถบนั้นช่วง 2000 และ1000 ปีก่อนคริสต์ศักราช (ปัจจุบันคือส่วนหนึ่งของประเทศปากีสถาน) นักปราชญ์ชาวฮินดูคนหนึ่งชื่อว่า ปตัญชลี เป็นคนแรกที่ปรับปรุงการฝึกโยคะขั้นพื้นฐาน เขาเขียนสูตรแห่งการฝึกโยคะเป็น 8 หัวข้อสั้นๆ หัวข้อเหล่านี้เชื่อว่าได้ถูกเขียนขึ้นเมื่อ 200 ปีก่อนคริสต์ศักราช คำว่าโยคะ มีรากศัพท์มาจากคำในภาษาสันสกฤตว่า "ยุจ (YUJ)" ที่มีความหมายถึงการประกอบกันหรือการเชื่อมผนึกกัน โดยผู้ที่ปฏิบัติโยคะที่เป็นผู้ชายเรียกว่า Yogins or Yogis ส่วนผู้หญิงเรียกว่า Yoginis ส่วนผู้สอนเรียกว่า Guru ประเทศตะวันตกได้นำโยคะมาเป็นการออกกำลังกายโดยดัดแปลงจาก Hatha-Yoga ซึ่งเป็นแขนงหนึ่งของโยคะ นอกจากนี้การฝึกท่าโยคะเรียก Asanas เป็นการฝึกท่าโยคะและค้างท่านั้นเป็นระยะเวลาหนึ่ง การฝึกโยคะจะเน้นความแข็งแรงและความยืดหยุ่นของกระดูกสันหลังทำให้เลือดและสารอาหารไปเลี้ยงประสาทไขสันหลังเพิ่ม การฝึกโยคะจะทำให้การทำงานของต่อมต่างๆ รวมทั้งต่อมไร้ท่อทำงานดีขึ้น ท่าของการฝึกโยคะเป็นการยืดเหยียดกล้ามเนื้อตามแบบของโยคะ และมีการสอดคล้องกับการหายใจเป็นการรวมกายและจิตร่วมกัน การฝึกท่าโยคะจะเป็นการฝึกประสาท ความยืดหยุ่น ความแข็งแรง การทรงตัว ลดความอ่อนล้าของกล้ามเนื้อ สุขภาพจิตและสุขภาพกายดีขึ้น ท่าที่ใช้สำหรับการฝึกโยคะมีมากมาย โดยท่าที่เป็นหลักในการฝึกโยคะ เช่น การฝึกโยคะท่าศพอาสนะ Savasana (Corpse Pose) ท่านั่งก้มตัว (Paschimottanasana) การฝึกท่างู Bhujangasana (Cobra Pose) เป็นต้น

.........................................................................................................
โฆษณา-ลิงก์ผู้สนับสนุน

.........................................................................................................

โยคะ (Yoga) หมายถึง การรวมกาย จิต และวิญญาณ ให้เป็นหนึ่งเดียว การฝึกโยคะเป็นกระบวนการสำหรับฝึกกาย ฝึกการหายใจ และฝึกจิตให้มีความจดจ่อกับเรื่องลมหายใจเข้าออก อันจะนำไปสู่การมีสมาธิที่ดีขึ้น ในแง่ปฏิบัติต้องรวมสามอย่างเข้าด้วยกัน คือ การเคลื่อนไหวอย่างช้า ๆ การประสานลมหายใจเข้าออกกับการเคลื่อนไหว และมีจิตสงบนิ่งในขณะที่เคลื่อนไหว

การฝึกโยคะมี 4 ประเภท คือ กรรมโยคะ ภักติโยคะ ญาณโยคะ ราชโยคะ ประเภทหลังเป็นพื้นฐานของโยคะประเภทอื่น ๆ และเหมาะกับคนทุกจริตนิสัย โยคะดั้งเดิมมีสูตรของการฝึกโยคะ 8 ประการ ก็คือ
1. ยามะหรือศีล 5 (มาตรฐานทางศีลธรรมแห่งธรรมชาติของสากลจักรวาล)
2. นิยามะหรือวินัย 5 (ความอดทน สันโดษ ชำระกายใจให้บริสุทธิ์ หมั่นศึกษาตนเอง และมีศรัทธา) พฤติกรรมของส่วนบุคคล
3. อาสนะหรือการดูแลร่างกาย จัดและปรับสมดุลให้ระบบต่าง ๆ ซึ่งมีขั้นตอนการเตรียมพร้อม ฝึกท่าอาสนะ ปิดท้ายด้วยการผ่อนคลาย (การฝึกโยคะในท่าต่างๆ)
4. ปราณยามะหรือการฝึกลมหายใจ เริ่มด้วยเข้าใจระบบหายใจของตนเอง มีสติรู้ลมหายใจของตนเองตลอดเวลา ควบคุมลมหายใจ หายใจช้าลงและลมหายใจสงบ (การบังคับการหายใจ การบังคับลมปราณหรือการฝึกลมปราณ)
5. ปรัทยาหาระหรือสำรวมอินทรีย์ เป็นการควบคุมประสาทสัมผัสทั้ง 5 (การควบคุมความรู้สึก)
6. ธารณะหรือการเพ่งจ้อง เป็นการฝึกอบรมจิตให้นิ่ง จิตนิ่งเป็นจิตที่มีประสิทธิภาพ เป็นจิตที่สามารถทำงานได้สำเร็จลุล่วง (พลังแห่งความสนใจ)
7. ฌาน การฝึกอบรมจิตสม่ำเสมอทำให้จิตมีคุณภาพสูงขึ้น ๆ จนถึงขั้นฌาน คือสามารถจดจ่ออยู่กับเรื่องใดเพียงเรื่องเดียว เป็นจิตดื่มด่ำอยู่ในสิ่งทีก่ำลังทำ เป็นจิตที่รู้เห็นตามความเป็นจริง (ความสงบเงียบแห่งสมาธิ)
8. สมาธิเป็นผลสูงสุดที่ได้จากการฝึกโยคะ จิตสมาธิในแง่โยคะคือ จิตที่มีความเป็นหนึ่งเดียว (การอธิษฐานและการครุ่นคิด)

ข้อแตกต่างระหว่างโยคะอาสนะกับการออกกำลังกาย
(เอกสารเผยแพร่ของเสมสิกขาลัย ซึ่งแปลจากคำบรรยายของ S.K. Ganguly สถาบันโยคะไกวัลยธรรม)

โยคะอาสนะ
1. หมายถึงการนิ่ง ท่าของร่างกายที่นิ่ง
2. เป็นสภาวะนิ่ง เป็นแบบรับ passive ความตึงของกล้ามเนื้อค่อย ๆ ผ่อนคลาย
3. เป็นการเหยียดมากกว่าเกร็งที่เน้นที่การประสานของประสาทกับกล้ามเนื้อ
4. เป็นการเรียนรู้ส่งิ ที่เกิดขึ้นภายในตนเอง ใช้ความรู้สึกภายในเป็นตัวนำ
5. พัฒนาอวัยวะภายในทรวงอกและอวัยวะภายในช่องท้อง บริเวณแขน ขา
6. พิจารณามนุษย์อย่างเป็นองค์รวม ช่วยรักษาสมดุลของทั้งร่างกาย
7. กระตุ้นระบบประสาทอัตโนมัติที่รับผิดชอบด้านการผ่อนคลาย
8. อาสนะเป็นการใช้แรงน้อยที่สุดเท่าที่จะทำได้ไม่มีการฝืนแต่อย่างใด
9. ลดการรับรู้ของประสาทสัมผัสทั้งห้า
10. เป็นกิจกรรมที่ใช้ “ความรู้สึก”เป็นตัวนำ ให้ความสำคัญที่จิต

การออกกำลังกาย
1. หมายถึง การเคลื่อนไหว การใช้แรง
2. เป็นการทำซ้ำ ๆ กล้ามเนื้อตึง เกร็งอยู่ตลอดเวลาเป็นแบบ Active
3. เป็นการเกร็งกล้ามเนื้อ พัฒนาระบบกล้ามเนื้อโดยตรง
4. เป็นการรับรู้จากภายนอก ใช้การรับรู้ต่อสภาวะภายนอกเป็นตัวนำ
5. พัฒนากล้ามเนื้อกลุ่มหลัก ๆ ของร่างกายโดยเฉพาะบริเวณแขน ขา
6. เน้นความเชี่ยวชาญ ความชำนาญที่ส่วนหนึ่งส่วนเดียว
7. กระตุ้นระบบประสาทอัตโนมัติที่รับผิดชอบด้านการตื่นตัว
8. การออกกำลังกายเป็นการใช้แรงให้มากที่สุด ใช้แรงเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ
9. เปิดประสาทสัมผัสทั้งห้า
10. เป็นกิจกรรมที่ใช้ “การกระทำ” เป็นตัวนำ ให้ความสำคัญที่กล้ามเนื้อ

โยคะ (Yoga) เป็นปรัชญาแห่งสมัยโบราณ ได้ถูกทดสอบด้วยกาลแห่งเวลา มีความเหมาะสมสำหรับทุกคน ในทุกสถานที่ และในทุกกาลสมัย

เรียบเรียงบทความ "โยคะ (Yoga) คืออะไร? ประวัติของโยคะ"
โดยกองบรรณาธิการ
YesSpaThailand.com