29 ขั้นตอนการอยู่ไฟ ของคุณแม่หลังคลอดบุตร เพื่อสุขภาพและความงาม 29 ขั้นตอนของการอยู่ไฟ มรดกภูมิปัญญาอัศจรรย์ของคนไทยจากรุ่นสู่รุ่น การอยู่ไฟหลังคลอดบุตรของคนไทยเป็นวิธีโบราณเพื่อให้สุขภาพดี คืนความสวยงามของคุณแม่หลังคลอดบุตร ขั้นตอนการอยู่ไฟตามหลักการแพทย์แผนไทย มุ่งเน้นเพื่อสุขภาพและความงามเป็นสำคัญ ควรทำวันละ 25-29 ขั้นตอนทุกวัน การอยู่ไฟขั้น ตอนที่ 1 การตรวจสภาพร่างกาย  เป็นการเตรียมพร้อมร่างกายก่อนการอยู่ไฟ โดยจะมีการตรวจเช็คอาการภายนอกและอาการภายใน รวมถึงการซักประวัติโรคประจำตัว ตรวจวัดอุณหภูมิร่างกาย ตรวจวัดความดันโลหิตว่าอยู่ในสภาวะปกติหรือไม่ การอยู่ไฟ ขั้นตอนที่ 2 การอาบน้ำสมุนไพร  การอาบน้ำจะประกอบไปด้วยสมุนไพรสดมากมาย เช่น ขมิ้น ไพล มะกรุด ตะไคร้ ใบมะขาม ใบส้มเสี้ยว ใบส้มป่อย ฯลฯ  ความอุ่นของน้ำสมุนไพรจะช่วยให้รูขุมขนเปิด นับเป็นขั้นตอนการเปิดผิวเพื่อให้สมุนไพรสามารถซึมผ่านเข้าสู่ใต้ผิวหนัง คุณแม่จะรู้สึกสดชื่น อีกทั้งยังช่วยดับกลิ่นน้ำคาวปลา และช่วยขจัดสิ่งสกปรกตามร่างกาย การอยู่ไฟ ขั้นตอนที่ 3 การนึ่งหม้อเกลือ  เป็นการนำเอาเกลือเม็ดใส่ในหม้อดิน ตั้งไฟจนเกลือสุกประมาร 10-15 นาที วางลงบนสมุนไพรหลากหลายชนด ห่อด้วยใบพลับพลึงและผ้าขาว เกลือที่ตั้งไฟจนสุกจะสามารถเก็บความร้อนไว้ได้นาน 15-20 นาที เมื่อห่อเกลือด้วยใบพลับพลึงและผ้าขาว เสร็จเรียบร้อยแล้วจึงนำมาประคบตามร่างกาย ความร้อนจะช่วยให้รูขุมขนเปิด ทำให้สมุนไพรซึมผ่านลงผิวหนังไปทีละชั้นไปได้ ช่วยขับน้ำคาวปลา ขณะเดียวกันก็ขับของเสียออกมาตามรุขุมขน ทำให้คุณแม่มีผิวพรรณที่สวยงาม รัดมดลูกให้เข้าอู่เร็วขึ้นช่วยสลายไขมันส่วนเกินและช่วยลดสัดส่วนเชิงกรานที่กว้างให้กลับเข้าที่ อีกทั้งการคลึงหม้อเกลือตามร่างกายยังช่วยลดอาการปวดเมื่อยได้อีกด้วย การอยู่ไฟ ขั้นตอนที่ 4 การประคบหน้าท้องด้วยใบพลับพลึงสด  จะช่วยลดอาการบวมอักเสบตามร่างกายได้ ซึ่งในสมัยโบราณเชื่อกันว่าในใบพลับพลึงสดมีตัวยาที่จะช่วยสลายเซลลูไลต์  และช่วยลดไขมันส่วนเกินได้อีกด้วย (ใช้ร่วมกับการนึ่งหม้อเกลือ) การอยู่ไฟ ขั้นตอนที่ 5 การทายาหน้าท้องให้ยุบ เป็นตำรับยาโบราณที่มีมานานกว่า 100 ปี เป็นการนำเอาสมุนไพรที่มีรสร้อนกว่า 10 ชนิด มาบดรวมกันแล้วใช้ร่วมกับน้ำกระสายยา ทาบริเวณหน้าท้องก่อนที่จะนึ่งหม้อเกลือและประคบอิฐ (ซึ่งในตัวสมุนไพรที่มีรสร้อนนี้จะไปทำหน้าที่เพิ่มความอบอุ่นเข้าสู่ร่างกาย และช่วยเผาผลาญไขมันส่วนเกิน จึงช่วยในหน้าท้องยุบตัว) การอยู่ไฟ ขั้นตอนที่ 6 การทาสมุนไพรรักษาผิวแตกลาย  สุดยอดสมุนไพรจากยอดใบพลับพลึงสด ตามหลักการแพทย์แผนไทยเชื่อว่า ในใบพลับพลึงสดมีตัวยาที่ช่วยรักษาผิวแตกลาย บริเวณหน้าทอง สะโพก และต้นขาของคุณแม่ทำให้รอยแตกลายตื้นขึ้น และจางลง (ใช้ร่วมกับการทายานึ่งหน้าท้องให้ยุบ ขั้นตอนที่ 5) การอยู่ไฟ ขั้นตอนที่ 7 การประคบอิฐ เป็นการดึงน้ำที่สะสมจากร่างกายให้ระเหยออกมา โดยการผ่านความร้อนจากอิฐ เพื่อช่วยให้น้ำคาวปลาเดินสะดวก ลดอาการอักเสบของมดลูกและลดอาการบวมน้ำ อีกทั้งยังช่วยเสริมในส่วนที่เป็นแนวระนาบที่การนึ่งหม้อเกลือเข้าไปไม่ถึง  เพื่อทุกส่วนของร่างกายได้ระบายน้ำส่วนเกินออกมา การอยู่ไฟ ขั้นตอนที่ 8 การนวดผ่อนคลายกล้ามเนื้อ  (ต่างจากการนวดทั่วไป) เป็นการคลายกล้ามเนื้อของคุณแม่ที่เกร็งตัวอุ้มท้องอยู่ตลอด 9 เดือน ทำให้ระบบไหลเวียนโลหิตดีขึ้น สามารถนำเอาของเสียที่ตกค้างตามส่วนต่าง ๆ ของร่างกายออกมากับเลือด เพื่อนำไปฟอกไต เพื่อขับถ่ายออกทางปัสสาวะ และเอาสารอาหารไปซ่อมแซมส่วนที่สึกหรอ นอกจากนั้นการนวดยังช่วยลดอาการเส้นเลือดขอด ริดสีดวงทวาร  และอาการบวม อีกทั้งยังเป็นการส่งเสริมสุขภาพอีกด้วย เหมือนโบราณว่า "เมื่อเลือดลมดี สุขภาพดี"  การอยู่ไฟ ขั้นตอนที่ 9 การนวดหน้ากดจุดใบหน้าและนวดศีรษะ  เป็นการนวดเพื่อผ่อนคลายกล้ามเนื้อบริเวณใบหน้า กระตุ้นให้เซลล์ต่าง ๆ ใต้ผิวหนังเกิดการตื่นตัว และนวดศีรษะ คลายเครียดกล้ามเนื้อ บริเวณต้นคอ ไหล่ บ่า และฐานกะโหลก การอยู่ไฟ ขั้นตอนที่ 10 การนวดดึงผม  เป็นการนวดให้รูขุมขนบริเวณศีรษะเปิดเพื่อขับของเสียออก ทั้งนี้เป็นการช่วยลดอาการปวดศีรษะและไมเกรน การอยู่ไฟ ขั้นตอนที่ 11 การนวดเข้าตะเกียบ  หรือสมัยโบราณเรียกว่า การเหยียบสะโพก เป็นลักษณะการนวดเฉพาะด้าน เพื่อกระตุ้นปลายประสาทสัมผัสบริเวณสะโพกให้หดตัว กระชับสะโพกให้เข้าที่ไม่ให้ผายออกมามากเกินควร ซึ่งการนวดเข้าตะเกียบต้องทำกับผู้ที่เชี่ยวชาญเท่านั้น เพราะเป็นศาสตร์ที่สืบทอดกันมาแต่โบราณ ไม่มีในหลักสูตรการเรียนการสอน ซึ่งจะนวดตอนนวดน้ำมันและตอนนึ่งหม้อเกลือ การอยู่ไฟ ขั้นตอนที่ 12 การนวดสลายเซลลุไลต์  เป็นการนวดลักษณะเฉพาะด้านบริเวณต้นแขน ต้นขา สะโพก และบริเวณส่วนต่าง ๆ ของร่างกายก่อตัวในลักษณะของผิวส้ม เพื่อกระชับกล้ามเนื้อ เป็นการนวดผสมผสานกันในระหว่างการนวดตัว การอยู่ไฟ ขั้นตอนที่ 13 การนั่งอิฐ/การนั่งถ่าน  (สำหรับคุณแม่ที่คลอดธรรมชาติเท่านั้น) เป็นการช่วยสมานแผลบริเวณฝีเย็บให้หายและแห้งสนิทเร็วยิ่งขึ้น ซึ่งตัวสมุนไพรประกอบไปด้วยสมุนไพรและว่านต่าง ๆ หลายชนิด เช่น เหง้าว่านน้ำ เหง้าว่านนางคำ เหง้าขมิ้น เหง้าไพล มะกรูด ฯลฯ โดยจะใช้การเผาไหม้สมุนไพรให้เกิดควันอุ่น ๆ มากระทบบริเวณฝีเย็บ การอยู่ไฟ ขั้นตอนที่ 14 ประคบหน้าอก เป็นการประคบบริเวณต่อมท่อน้ำนม เพื่อกระตุ้นน้ำนมให้มามากขึ้น อีกทั้งเป็นการกระชับทรวงอกไม่ให้หย่อนคล้อยหลังการหย่านมบุตร การอยู่ไฟ ขั้นตอนที่ 15 การประคบตัวด้วยสมุนไพรสด  ประคบตามบริเวณกล้ามเนื้อส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย เพื่อลดอาการแข็งเกร็งของกล้ามเนื้อจากการอุ้มท้อง ซึ่งประกอบด้วยสมุนไพรสดกว่า 15 ชนิด การอยู่ไฟ ขั้นตอนที่ 16 การรมตาเป็นการอังดวงตา  ด้วยสมุนไพรก่อนเข้ากระโจมอบสมุนไพรซึ่งตัวสมุนไพรจะช่วยบำรุงสายตาและระบบประสาทส่วนบน ช่วยให้ดวงตาสดใสยืดอายุการใช้งานของดวงตา ลดอาการตาพร่ามัว และช่วยลดอาการตาฝ้าฟางได้ในยามที่เราอายุมากขึ้น เนื่องจากมีส่วนประกอบสำคัญของผักบุ้งสด การอยู่ไฟ ขั้นตอนที่ 17 การเข้ากระโจมอบตัวด้วยสมุนไพรสด  เป็นการขับของเสียออกจากร่างกายทางเหงื่อ ไอความร้อนของสมุนไพรจะช่วยให้รูขุมขนเปิด ปอดและหลอดเลือดฝอยจะขยายตัว การหายใจจะสะดวกขึ้น การไหลเวียนโลหิตจะดีขึ้น กล้ามเนื้อจะผ่อนคลายและไขมันที่สะสมไว้ขระตั้งครรภ์ก็จะลดลงด้วย อีกทั้งยังเป็นการกะตุ้นน้ำนมให้มามากขึ้นอีกด้วย การอยู่ไฟ ขั้นตอนที่ 18 การขัดคราบไครและรอยด่างดำให้จางลง  เป็นการขัดตามซอกคอ ซอกรักแร้ ขาหนีบ ฯลฯ อันเกิดจากฮอร์โมนของร่างกายในระหว่างตั้งครรภ์ การขัดจะช่วยให้คราบเหล่านั้นหลุดลอกได้เร็วกว่าการที่จะรอให้กลไกของร่างกายเป็นตัวขับเอง การอยู่ไฟ ขั้นตอนที่ 19 การขัดเซลล์ผิวเก่าที่ตายแล้วให้หลุดลอกออกไป  เป็นการช่วยผลัดเปลี่ยนเซลล์ผิวเก่าที่ตายแล้วให้หลุดลอกออกไป เพื่อให้เซลล์ผิวใหม่ได้เกิดมาแทนที่ ทั้งนี้เพื่อหลีกเลี่ยงการเกิดปัญหาสิวเรื้อรังและไขมันอุดตันบริเวณแผ่นหลังและหน้าอก ซึ่งสมุนไพรที่ใช้เป็นสมุนไพรสดผสมด้วยเกลือสะตุ  (เกลือสะตุคือ เกลือทะเลที่นำมาเผาไฟให้เหลือเฉพาะโครงสร้างของเกลือ) จึงมีสรรพคุณในการขัดคราบไขและหนังกำพร้าที่ตายแล้วให้หลุดลอกออกไปได้ ในสมัยโบราณนิยมนำมาเข้าตัวยาเพื่อล้างคราบไขมันในกระเพาะอาหารและลำไส้ ร่วมกับการขัดคราบไคลในขั้นตอนที่ 18 ...................................................................................... โฆษณา-ลิงก์ผู้สนับสนุน ...................................................................................... การอยู่ไฟ ขั้นตอนที่ 20 การทำความสะอาดผิวและล้างผิวด้วยน้ำสมุนไพร  เป็นการทำความสะอาดผิวหลังจากคุณแม่อบสมุนไพรเรียบร้อยแล้ว ทั้งนี้เพื่อเป็นการเปิดรูขุมขนอีกครั้งเพื่อเตรียมเข้าสุ่ขั้นตอนการนวดตัวด้วยน้ำมันงาดิบบริสุทธิ์ การอยู่ไฟ ขั้นตอนที่ 21 การขัดผิวด้วยสมุนไพรล้างพิษ (Detox) จากธรรมชาติ  สมุนไพรหลากหลายชนิดผสมกาแฟ กาเฟอีนเป็นสารที่ช่วยในเรื่องของการไหลเวียนโลหิต และทำให้ผิวกระชับ ดูเปล่งปลั่ง  อีกทั้งกาแฟอีนยังไปกระตุ้นระบบเผาผลาญอาหารในร่างกาย และกระตุ้นกระบวนการขับของเสียออกจากร่างกายทำให้ผิวสะอาด มีกลิ่นหอมจากสมุนไพร ช่วยผ่อนคลายยความเครียด กระตุ้นให้เกิดความกระปรี้กระเปร่า การอยู่ไฟ ขั้นตอนที่ 22 การนวดตัวด้วยน้ำมันงาดิบบริสุทธิ์  เป็นการนวดคลายกล้ามเนื้อกระตุ้นระบบไหลเวียนโลหิต ทั้งนี้ยังช่วยขับของเสียที่ตกค้างภายในให้ออกสู่นอกร่างกาย ช่วยลดอาการเส้นเลือดขอด อาการบวมตามตำราอายุรเวท น้ำมันงาดิบบริสุทธิ์ ช่วยในการบำรุงผิวพรรณ เนื้อเยื่อ เส้นประสาทและกระดูก อีกทั้งเป็นน้ำมันชนิดเดียวเท่านั้นที่สามารถซึมสู่ผิวหนังได้ทุกชั้น จึงสามารถลดริ้วรอยจาภายในสู่ภายนอกจากการแตกลายของหน้าท้องได้ และเป็นน้ำมันที่มีวิตามินอีสูงมาก จึงช่วยให้ผิวชุ่มชื้น การอยู่ไฟ ขั้นตอนที่ 23 การประคบก้อนเส้า  เป็นประเพณีการอยู่ไฟของชาวไทยภาคอีสาน ซึ่งใช้ก้อนเส้าในการดูดซับของเสียออกจากร่างกาย โดยก้อนเส้าจะเป็นตัวกลางในการดูดซับของเสีย อีกทั้งความร้อนอุ่น ๆ จากก้อนเส้าจะช่วยผ่อนคลายอาการแข็งเกร็งของจุดศูนย์รวมประสาทในร่างกายให้คลายตัวลง (ก้อนเส้าเกิดจากการรวมตัวของแร่ในธรรมชาติ ที่มีสรรพคุณในการผ่อนคลาย) การอยู่ไฟ ขั้นตอนที่ 24 การกล่อมมดลูก  เป็นการช้อนให้มดลูกเข้าอู่ แล้วคลึงที่หัวเหน่าให้ปากมดลูกหดเข้าที่ ซึ่งขณะทำจะมีน้ำคาวปลาทะลักออกมา ทำให้คุณแม่รู้สึกสบาย อีกทั้งยังเป็นการป้องกันการตกเลือดและกระเพาะปัสสาวะครากได้ด้วย การอยู่ไฟ ขั้นตอนที่ 25 การคาดไฟชุดตำรับหลวง  ช่วยแก้อาการสะบัดร้อนสะบัดหนาว แก้อาการหนาวสะท้าน แก้อาการตะคริว อีกทั้งเมื่อใช้อย่างต่อเนื่องยังสามารถช่วยลดหน้าท้องได้อย่างถาวรอีกด้วย (ขณะใช้ไฟชุดสามารถปฏิบัติภารกิจประจำวันได้ด้วย) การอยู่ไฟ ขั้นตอนที่ 26 นวดกดจุดแนวกำดัน  เป็นการนวดเปิดระบบประส่วนบนให้มีการขยายตัวของหลอดเลือด เพื่อกระตุ้นการไหลเวียนโลหิตให้เดินสะดวกและรักษาอุณหภูมิในร่างกาย การอยู่ไฟ ขั้นตอนที่ 27 การนวดกระตุ้นต่อมน้ำเหลือง  เป็นการนวดกระตุ้นให้ต่อมน้ำเหลืองทำงานปกติ และในทางอ้อมยังช่วยให้น้ำนมมามากขึ้นด้วย การอยู่ไฟ ขั้นตอนที่ 28 การนวดฝ่าเท้า  เนื่องจากจุดศูนย์รวมประสาทในร่างกายทุกจุดอยู่ที่ฝ่าเท้า ดังนั้นการนวดเพื่อคลายกล้ามเนื้อทุกส่วนในร่างกายที่แข็งเกร็งจาการตั้งครรภ์ และช่วยให้ระบบน้ำเหลือง รวมถึงอวัยวะภายในทำงานได้ปกติ การอยู่ไฟ ขั้นตอนที่ 29 การดื่มน้ำสมุนไพรขิง  ช่วยปรับสภาพสมดุลของร่างกายให้กลับสู่สภาวะปกติ กระตุ้นระบบการไหลเวียนโลหิตให้เดินสะดวก ช่วยบำรุงน้ำนมและรักษาอุณหภูมิในร่างกายให้กลับสู่สภาวะปกติ หากคุณแม่ท่านใดต้องการดื่มน้ำสมุนไพรอื่นใดเพิ่มเติม ควรจะศึกษาให้แน่ใจว่าปราศจากแอลกอฮอล์ เนื่องจากแอลกอฮอล์สามารถฟซึมผ่านทางนมได้ หากทานเข้าไปอาจมีผลต่อการสร้างเซลล์สมองของเด็ก และอาจเกิดภาวะตัวเหลืองได้ในเด็กแรกเกิด ส่วนการดื่มน้ำสมุนไพรว่านชักมดลุก ควรจะทานในช่วงมีสภาพร่างกายแข็งแรงเพียงพอเพราะหากทานในขณะมดลุกอักเสบอาจจะตกเลือดได้ เนื่องจากว่านชักมดลุกจะไปทำหน้าที่บีบรัดมดลุก และอาจเกิดอาการปวดร้าวบริเวณท้องน้อยได้ หากต้องการรับประทานควรอยู่ในความคุมของแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเท่านั้น ♦เรียบเรียงบทความ "ขั้นตอนการอยู่ไฟ" โดยกองบรรณาธิการ www.YesSpaThailand.com

Custom Search